Ik heb eens wat nader onderzoek gedaan naar fytinezuur en zo eens tot me door laten dringen hoeveel voeding dus dan eigenlijk fytinezuur bevat. Het zit in alle granen, zaden, pitten, noten, bonen, peulvruchten en in mindere mate in knollen als aardappels en yams. Tevens zijn er sporen terug te vinden in bepaalde vruchten en groenten zoals bessen of aardbeien en groene bonen. En naar mijn vermoeden kan het ook wel eens zitten in bijvoorbeeld babymais. Dat alles bij elkaar is toch niet niks, zeker als je dit rijtje eens concreter maakt om het in kaart te brengen. Bij deze een lijst van allerlei gewassen en producten die de hedendaagse en authentieke mens tot voedingswaren rekent.
Granen
--- Rauwe en gekookte (volle) granen:
Denk aan de losse granen: mais, rijst, tarwe, kamut, rogge, haver, spelt, gerst, gierst, quinoa, amarant en teff om het maar even bij de bekendste te houden. En denk aan muesli, crusley, cornflakes, cereals en andere ontbijtgranen. En denk ook aan mueslirepen en granenpap.
--- Gebakken granen:
Alle gebakken hele granen zoals popcorn en gepofte rijst waar bijvoorbeeld weer rijstwafels van gemaakt worden.
--- Granenmeelproducten:
Dan komt je met name uit op alle soorten bruine en volkoren gistbrood of sodabrood (zoals ontbijtkoek). Verder in mindere mate ook alle soorten cake en taart, alle soorten koekjes en gebak, alles wat van bladerdeeg is gemaakt, alle soorten noedels, pasta, couscous, bulgur, tarley enz. Verder de vele snacks en gerechten op basis van granen: pannenkoeken, oliebollen, pizza, quiche enz. Wil je 'gezond doen' en ga je juist voor de bruine en volkoren varianten van deze producten, dan bevatten ze weer wel veel fytinezuur.
--- Granenmelk:
Er zijn tegenwoordig steeds meer soorten granenmelk te verkrijgen, zoals rijstmelk, havermelk, speltmelk, kamutmelk, quinoamelk. Bevatten die ook allemaal fytinezuur dus?
Zaden en pitten
--- De hele zaden:
Denk aan sesamzaad, lijnzaad, zonnebloempitten, pompoenpitten, pijnboompitten, maanzaad, hennepzaad en chiazaad. En denk aan specerijen zoals mosterzaad, korianderzaad, dillezaad, anijszaad, fenegriek, komijnzaad, karwijzaad, nootmuskaat, piment, kruidnagel, steranijs en kardemom, om het maar even bij de bekendste te houden. En hoe zit het met zwarte peper en jeneverbessen? Het zijn bessen, maar bestaan die ook niet voor een heel deel uit zaad? Ik lees op
internet dat boekweit geen fytinezuur bevat. Klopt dit? Is dit een uitzonder of zijn er wel meerdere soorten zaden die geen fytinezuur bevatten?
--- Verwerkte zaden:
Denk aan de vele specerijenmengsels en theemelanges die bovenstaande specerijen bevatten. Denk aan alles wat gemaakt wordt van deze zaden en pitten: tahin/sesampasta, zonnebloempittenpasta, vegetarische broodspreads op basis van zonnebloempitten, mosterd, mayonaise en vele soorten sauzen.
Noten en nootachtigen
---Hele noten:
Er zijn nogal wat noten en nootachtigen als voeding bekend of in gebruik: hazelnoten, cashewnoten, pecanoten, walnoten, macadamianoten, pistachenoten, paranoten, amandelen, beukennoten, eikels, tamme kastanjes, pinda's en niet te vergeten kokosnoten!
---Verwerkte noten:
Denk aan pinda's, notenpasta's, satésaus, amandelmeel, kokosmeel, kokosrasp en de vele soorten borrelnootjes vol smaakversterkers of suikers. En verder nog verschillende soorten notendrank zoals kokoswater, kokosmelk, kokosroom, amandelmelk en hazelnootmelk.
Bonen en peulvruchten
--- Hele zaden:
Denk aan witte bonen, bruine bonen, zwarte bonen, boterbonen, limabonen, pronkbonen, nierbonen, tuinbonen, adukibonen, mungbonen, sojabonen, erwten, kikkererwten, diverse soorten linzen, koffiebonen, cacaobonen, enz.
--- Vermalen zaden:
Denk aan poeder als cacao, sojameel, kikkerwtenmeel, linzenmeel en lupinemeel.
--- De zaden verwerkt:
Denk aan hummus, linzensoep, erwtensoep, sojabrokken, tofu/sojakaas, tofuproducten (gehakt, burgers, balletjes, smeerpaté), sojazuivel (melk, desserts), koffie, chocola, chocomel
Groenten
--- Verse vorm:
Sommige groenten, maar met name knollen bevatten matige gehaltes fytinezuur: Denk aan sperziebonen, snijbonen, spinazie, aardappels, cassave, taro, yams, pijlwortel en meer?
--- Verwerkt tot meel:
Knollen kunnen worden verwerkt tot meel dat als bindmiddel kan worden gebruikt gebruikt.
Denk aan aardappelmeel, tapiocameel en arrowrootpoeder.
Algemeen
--- Olie op basis van granen, zaden, pitten, noten of bonen:
Vele soorten olie zijn van zaden gemaakt: tarwekiemolie, rijstvliesolie, maisolie, zonnebloemolie, sesamolie, koolzaadolie, raapolie, mosterdolie, saffloerolie, druivenpitolie, lijnzaadolie, pindaolie, walnootolie, hazelnootolie, macadamiaolie, kokosolie, palmpitolie, sojaolie. Bevatten al deze soorten olie dan fytinezuur? Zo bezien is olijfolie dan een van de weinige plantaardige oliën die geen fytinezuur in de basis heeft.
Wat bevat nou het meeste fytinezuur?
Al met al kan gezegd worden dat granen en noten hoog scoren, te meer omdat we er snel grotere hoeveelheden van binnenkrijgen. Vooral volkorenrijst, tarwe en rogge bevatten er veel van. Ik sta er vooral ook erg van te kijken dat 4 a 5 rijzen met gist nauwelijks fytinezuur afbreekt. Daarvoor is echte fermentatie nodig zoals bij zuurdesem. Is roggebrood dan nog wel zo gezond? Wel bevatten rogge en tarwe ook veel fytase om het fytinezuur af te breken. Daarin schiet rijst weer tekort!
Ook cacao scoort erg hoog. Alleen vraag ik me wel af welke soort cacao dit dan is. Is enkel rauwe cacao vol fytinezuur of alle cacao? Sommige cacao schijnt gefermenteerd te zijn...
Qua fytinezuurgehalte spannen kleine zaden de kroon! Denk hierbij aan sesamzaad, lijnzaad en pompoenpitten. Nou zijn sesamzaadjes maar klein van stuk, maar als je regelmatig tahin op je brood smeert krijg je toch nogal wat fytinezuur binnen, hoewel tahin wel geroosterd sesamzaad betreft. De vraag is dan of het roosteren voldoende compenseert. Volgens de onderzoeken niet! Belangrijk lijkt me om al deze zaden zeker niet rauw en onbewerkt te eten.