Niet direct, maar ik heb meteen even een en ander opgezocht, thanks. Catal Huyuk is belangrijk want het was niet-theocratisch, en voor een stad was dat heel bijzonder.
Het is precies dezelfde tijd en precies dezelfde streek waar één en ander is misgegaan. Zarathustra leefde een stukje verderop en had ideeën over grootschalig geplande landbouw en urbanisatie. Hij geloofde dat missionarissen thuis moesten zijn in landbouwtechnieken én in religieuze dogma's. Wat die man verder ook allemaal wist en deed, zijn grootste wapenfeit is de introductie van hemel&hel en de dag des oordeels. Dus mocht je nog Perzen of Koerden kennen die Zoroaster idealiseren.. De Hettieten zaten ook in de buurt, en die waren ook theocratisch.
Maar Catal Huyuk toont aan dat het ook anders kon gaan. Of beter nog: anders had kunnen gaan. Ik ben ook niet verbaasd dat ze daar vergevorderde technologie hadden. Een hoop kennis is in die tijd ondergedoken in de mysteriescholen. Maar dat is een proces geweest van zeker duizend jaar.
Ik weet dat de Koerden lange tijd hun eigen identiteit hebben bewaard, maar je zit daar echt in het hol van de leeuw natuurlijk. In zo'n kruidvat leert iedereen strijden. Dat vrouwen zich aanmelden zegt wel iets over de positie die vrouwen hebben, maar dat ze gedurende die tijd kinderloos moeten blijven is heel tegennatuurlijk. Ze moeten wel, maar toch, dit is geen normale situatie, al heel lang niet. Het gegeven dat niemand meer toegang heeft tot de kennis die men daar 7000 jaar geleden wel degelijk had, zegt genoeg.