OK, nu naar dat artikel van Skepsis. Ik zal enkele citaten eruit halen en deze kort bespreken:
Ik kan nog verder gaan. Want de esoterische stroom is niet met de theosofie begonnen, zij is ouder.
Hier legt de auteur voor het eerst de link met theosofie en New Age. Het zal niet de laatste keer zijn.
New Age is wel een typisch westers verschijnsel; in de andere continenten komen we New Age niet tegen.
Dat komt omdat oudere culturen elders ter wereld veel verder zijn en dit feilloos doorzien, zij zijn onze naiviteit ver voorbij en trappen hier niet meer in!
Binnen de meer op het theosofische denken georiënteerde New Age zal men een meer specifieke visie op de gehele wereldgeschiedenis hebben. Men zal spreken van vroegere tijdperken, van vergane continenten en beschavingen, zoals Lemurië en Atlantis, en men zal spreken van rassen en wortelrassen, die zich in de loop van de evolutie hebben ontwikkeld, en soms weer ten onder gingen. Zo komt er een compleet beeld van de wereldgeschiedenis. Met name Rudolf Steiner en de zijnen hebben dit gedetailleerd uitgewerkt.
En opnieuw de link met theosofie, evenals antroposofie. Of Steiner echt tot de 'foutre partij' kan worden gerekend valt echter nog te bezien. Van Steiner kunnen we in ieder geval nog zeggen dat hij veel goeds heeft gedaan, Blavatsky was niet veel meer dan een nepgoeroe die tot op de dag van vandaag een onwetende groep mensen weet te hypnotiseren, direct via de theosofie en indirect via New Age.
Het holisme van New Age is een totaal denksysteem, een systeem dat de gehele werkelijkheid wil vatten in één visie, waarin alles sluitend is en passend. Een dergelijk denksysteem heeft de neiging totalitair te zijn, nuances uit het oog te verliezen en geen ruimte te laten voor wat anders of afwijkend is en weigert zich in te laten passen. Bovendien leidt een holistisch denken mijns inziens uiteindelijk tot een totale verstarring of stilstand, want wanneer dingen volledig met elkaar in harmonie zijn is er geen dynamiek meer mogelijk. Het holistische denksysteem is in feite dodelijk voor de creativiteit en verder ontwikkeling. Het wordt statisch.
Dit is een belangrijk citaat, want wat de auteur hier beschrijft is spiritueel nihilisme, het streven naar oplossen in een alomvattend geheel, waarin politieke correctheid hoogtij viert en er geen ruimte is voor groei/ontwikkeling/evolutie. Een alomvattende, nietszeggende spirituele dictatuur die ons onze vrijheid van bewustzijn ontneemt.
De gedachte van de universele religie werd binnen het theosofische denken sterk in die zin uitgewerkt, dat men van mening was dat deze universele religie als oorspronkelijke religie altijd behouden was, doch geheim, ondergronds was gebleven en nu in de theosofie en aanverwante stromingen in de openbaarheid kon treden.
En weer zien we de link met de theosofie. Ik moest ook denken aan de bahai-religie, die zijn oorsprong heeft in Iran maar het Bahai World Centre staat in...tromroffel...Israel. Interessant dat een blanke kolonie die gestoeld is op het idee dat zij de rechtmatige eigenaren zijn van dat gebied omdat zij Gods lievelingetjes zouden zijn en alle andere mensen niet meer dan beesten op twee benen zijn een alomvattende wereldreligie zou omarmen, nietwaar? Tenzij het idee is om uiteindelijk alle religies op te heffen en op te lossen in een nietszeggend geheel, het ultieme nihilisme dat New Age ook is!
Ziehier een eerste keerzijde van het holisme: het scheert alles over een kam, doet nuances verdwijnen, en meent vanuit een zelf gekozen universalistisch standpunt uit te kunnen maken wat wel of niet wezenlijk is voor een religie.
New Age blinkt dan ook niet uit in tolerantie:
Als men de grondslagen van New Age niet accepteert. Als men van mening is dat de eigen visie op het eigen geloof fundamenteel anders is dan wat men binnen New Age gelooft. Met een dergelijke visie kan het holistisch denken niets: alles is in wezen gelijk en als dit niet het geval is, is er bij de ander iets fout. Er is maar één waarheid, en wat anders is, is niet waar. De andersdenkende is nog niet verlicht, of leeft nog in lagere sferen, zit nog vast aan oud denken, is verstard of niet open. Hoe het ook zij, hij zal toch verdwijnen, want in de nieuwe tijd zal blijken dat een dergelijk afwijkend standpunt geen stand houdt.
En zo komen we op de 'alles is OK'-brigade en, nog een stap verder, zij die beweren dat we alles over onszelf afroepen vanwege een of ander aangeboren 'karma':
Leed, pijn, en dood hebben een functie, een plaats of een bedoeling. Ze dienen ergens voor. Als we nog verder gaan, kunnen we zeggen dat al hetgeen gebeurt met de desbetreffende mens zelf te maken heeft, met zijn karma, met zijn bestaan voorheen op aarde. Maar als alles uiteindelijk door het eigen karma veroorzaakt wordt, wat kan een mens dan nog doen? Hij kan enkel alles aanvaarden, pogen te dragen en pogen te veranderen. Hij kan er naar streven creatief met zijn karma om te gaan in de hoop dat hij zo iets van de last zal oplossen. Maar er is in principe geen ruimte meer voor protest en het is niet meer mogelijk te zeggen: het duistere had er niet mogen zijn, of het donker is iets wat ik verwerp. De mens zal moeten aanvaarden dat goed en kwaad relatieve begrippen zijn, dat het kwade een functie heeft en een bedoeling en dat het kwade uiteindelijk iemand helpt om beter te worden. Zo wordt de mens met een zeer zware last opgezadeld. Wie de consequenties van dit alles doordenkt wordt er niet vrolijker van. Het lijkt enerzijds een winst als men denkt een eigen verantwoordelijkheid op zich te kunnen nemen ten aanzien van zaken die door bepaalde vormen van religie buiten de verantwoordelijkheid van de mens waren gehouden, maar anderzijds: de mens is in deze visie voor alles verantwoordelijk.
En zo kom je weer op de totale ontkenning van het materiele, het lichamelijke en grofstoffelijke:
Reïncarnatie is steeds weer een belangrijk onderdeel binnen het New-Agedenken. Begrijpelijk, want het past geheel in het kader van groter willen denken, van evolutie en energie, van ontwikkeling en groei. Maar er zit iets merkwaardigs in. Want elke reïncarnatievisie heeft als consequentie dat men ten aanzien van de mens een onderscheid moet maken tussen datgene wat reïncarneert en wat niet reïncarneert. Het is immers duidelijk dat het lichamelijke van de mens sterft en vergaat; toch moet er iets zijn dat doorgaat en blijvend, ja eeuwig is. Anders gezegd: reïncarnatie veronderstelt dat men het onderscheid accepteert tussen een eeuwig principe en vergankelijk lichaam. Dit eeuwige principe is wezenlijk, het lichaam is niet-wezenlijk, het is iets dat je tijdelijk hebt, dat je als het ware als een kledingstuk aantrekt en dan weer aflegt, waarna je te zijner tijd een nieuw kledingstuk aantrekt.
De consequentie van dit denken is, dat men zich richt op het onvergankelijke; terecht nietwaar, want waarom zou je zo veel investeren in wat voorbijgaand is. Maar er zit hier wel een probleem. Je hebt op niet-holistische wijze een fundamenteel onderscheid aangebracht tussen wezenlijk en niet-wezenlijk, gescheiden, waarbij het niet-wezenlijke niet wordt gezien als onontbeerlijk voor het wezenlijke. Immers, je kunt ook niet-reïncarneren, en eens, als het grote einddoel is bereikt, is reïncarnatie niet meer nodig. Daarbij is de materie, het lichaam dus overbodig geworden. In dit alles zit een afwijzing van de lichamelijkheid, een depreciatie van het concrete materiële bestaan, een devaluatie van het goede leven. Een mens wordt hier niet meer holistisch benaderd, het gaat om zijn eeuwige kern.
Oftewel: de fijnstoffelijke, hogere trilling van de dood als 'bevrijding' uit ons aardse pak met al zijn beperkingen, rechtstreeks afkomstig uit de Luciferiaanse gnostiek:
Een van de tendensen binnen New Age is dat men zich verbindt met de oude gnostiek uit het begin van onze jaartelling. Men ziet zich als een opvolger van deze oude religieuze stroming. In toenemende mate verschijnen er publicaties die zeggen dat gnostiek de ware betekenis biedt van de boodschap van Jezus, en dat deze binnen het nieuwetijdsdenken wordt uitgewerkt. Of dit zo is laat ik hier in het midden. Men gaat overigens wel selectief met de oude gnostiek om. Want die oude gnostiek was in zeer vele gevallen zonder meer dualistisch, dat wil zegen men geloofde dat de ziel van de mens, van goddelijke komaf, gevangen zit in de eeuwige zwarte materie en daaruit bevrijd moet worden. Vandaar dat ascese en lichaamsverachting bij de gnostiek nadrukkelijk aanwezig waren (overigens kon dat in precies het tegenovergestelde omslaan).
De auteur gaat ook in op geforceerd positivisme, wat 'bewustzijn' wordt genoemd:
Aangezien het menselijke bewustzijn in principe eeuwig is, want van goddelijke oorsprong, is het aanwezig in meer dan één leven; het bewustzijn of hoe men het wil noemen gaat van leven tot leven, en bepaalt zo in het ene leven ook weer hoe het andere zal worden. Hier valt dan het woord karma. Het bewustzijn is wat alles bepaalt. Het heeft dus het primaat. Is dat holistisch? Kan één principe zo domineren dat het al de andere wegduwt? Waar is dan nog de harmonie, waar de samenhang?
En dan is er nog het channelen van boodschappen, hetzij van buitenaardsen, hetzij van christelijke figuren:
In veel New-Agekringen bestaat grote interesse voor de bovenzinnelijke wereld. Vooral het verschijnsel van channeling neemt toe, en doet steeds meer mensen in contact komen met die andere wereld en de wezens daaruit. Het probleem is echter dat men hier elke duiding of interpretatie vergeet. Men denkt niet meer, men vraagt zich niets af, men neemt aan wat de ervaring suggereert. Nooit komt de vraag op of dat contact met die andere wereld altijd inderdaad een andere wereld betreft of dat het veeleer iets te maken heeft met de innerlijke krachten in de mens zelf. Een dergelijke benadering wordt als rationalistisch gezien. Nog minder vraagt men zich af, of wat zich aanbiedt ook inderdaad voorgeeft te zijn wat het zegt. Als een mevrouw via channeling bezocht wordt door een entiteit die zegt dat hij de apostel Paulus is, dan is hij ook Paulus, en valt er niet meer aan te twijfelen.
Ten slotte nog het 'Christus-bewustzijn', waar onze opperzwever Panda ooit ook mee op de proppen kwam:
Ten slotte: binnen veel New-Agegroepen wordt gesproken over Jezus en de Christus. ‘De Christus’ is dan één der hoogste manifestaties van het goddelijke, en kan gezien worden als een meester, eventueel leider der goddelijke hiërarchie. Deze leider manifesteert zich van tijd tot tijd op aarde, zo bijvoorbeeld in Jezus van Nazareth.
Hoewel ieder zijn opvatting mag hebben, moeten we wel bedenken dat een dergelijke visie historisch geen enkele grond heeft. In de bijbel, in de tijd van de bijbel en in de oude kerk wordt er zo nimmer over Jezus en de Christus gesproken. Enige historische of bijbelse pretentie kan men in dit opzicht niet hebben. Immers, deze visie is ontwikkeld aan het begin van deze eeuw met name door C.W. Leadbeater. In zijn streven theosofie en christelijk geloof meer met elkaar te verbinden heeft hij deze constructie bedacht. Natuurlijk, men kan hierin geloven, maar het is volstrekt onmogelijk het uit te geven voor een bijbelse visie op Jezus Christus of te poneren dat hier het wezenlijke van de bijbelse boodschap over Jezus gevonden kan worden.
Zie hier ook weer de link met de theosofie, het zal ook eens niet. Kortom: poppenkast voor mensen die nog in de spirituele puberteit zitten!
Mike
Ik kan nog verder gaan. Want de esoterische stroom is niet met de theosofie begonnen, zij is ouder.
Hier legt de auteur voor het eerst de link met theosofie en New Age. Het zal niet de laatste keer zijn.
New Age is wel een typisch westers verschijnsel; in de andere continenten komen we New Age niet tegen.
Dat komt omdat oudere culturen elders ter wereld veel verder zijn en dit feilloos doorzien, zij zijn onze naiviteit ver voorbij en trappen hier niet meer in!
Binnen de meer op het theosofische denken georiënteerde New Age zal men een meer specifieke visie op de gehele wereldgeschiedenis hebben. Men zal spreken van vroegere tijdperken, van vergane continenten en beschavingen, zoals Lemurië en Atlantis, en men zal spreken van rassen en wortelrassen, die zich in de loop van de evolutie hebben ontwikkeld, en soms weer ten onder gingen. Zo komt er een compleet beeld van de wereldgeschiedenis. Met name Rudolf Steiner en de zijnen hebben dit gedetailleerd uitgewerkt.
En opnieuw de link met theosofie, evenals antroposofie. Of Steiner echt tot de 'foutre partij' kan worden gerekend valt echter nog te bezien. Van Steiner kunnen we in ieder geval nog zeggen dat hij veel goeds heeft gedaan, Blavatsky was niet veel meer dan een nepgoeroe die tot op de dag van vandaag een onwetende groep mensen weet te hypnotiseren, direct via de theosofie en indirect via New Age.
Het holisme van New Age is een totaal denksysteem, een systeem dat de gehele werkelijkheid wil vatten in één visie, waarin alles sluitend is en passend. Een dergelijk denksysteem heeft de neiging totalitair te zijn, nuances uit het oog te verliezen en geen ruimte te laten voor wat anders of afwijkend is en weigert zich in te laten passen. Bovendien leidt een holistisch denken mijns inziens uiteindelijk tot een totale verstarring of stilstand, want wanneer dingen volledig met elkaar in harmonie zijn is er geen dynamiek meer mogelijk. Het holistische denksysteem is in feite dodelijk voor de creativiteit en verder ontwikkeling. Het wordt statisch.
Dit is een belangrijk citaat, want wat de auteur hier beschrijft is spiritueel nihilisme, het streven naar oplossen in een alomvattend geheel, waarin politieke correctheid hoogtij viert en er geen ruimte is voor groei/ontwikkeling/evolutie. Een alomvattende, nietszeggende spirituele dictatuur die ons onze vrijheid van bewustzijn ontneemt.
De gedachte van de universele religie werd binnen het theosofische denken sterk in die zin uitgewerkt, dat men van mening was dat deze universele religie als oorspronkelijke religie altijd behouden was, doch geheim, ondergronds was gebleven en nu in de theosofie en aanverwante stromingen in de openbaarheid kon treden.
En weer zien we de link met de theosofie. Ik moest ook denken aan de bahai-religie, die zijn oorsprong heeft in Iran maar het Bahai World Centre staat in...tromroffel...Israel. Interessant dat een blanke kolonie die gestoeld is op het idee dat zij de rechtmatige eigenaren zijn van dat gebied omdat zij Gods lievelingetjes zouden zijn en alle andere mensen niet meer dan beesten op twee benen zijn een alomvattende wereldreligie zou omarmen, nietwaar? Tenzij het idee is om uiteindelijk alle religies op te heffen en op te lossen in een nietszeggend geheel, het ultieme nihilisme dat New Age ook is!
Ziehier een eerste keerzijde van het holisme: het scheert alles over een kam, doet nuances verdwijnen, en meent vanuit een zelf gekozen universalistisch standpunt uit te kunnen maken wat wel of niet wezenlijk is voor een religie.
New Age blinkt dan ook niet uit in tolerantie:
Als men de grondslagen van New Age niet accepteert. Als men van mening is dat de eigen visie op het eigen geloof fundamenteel anders is dan wat men binnen New Age gelooft. Met een dergelijke visie kan het holistisch denken niets: alles is in wezen gelijk en als dit niet het geval is, is er bij de ander iets fout. Er is maar één waarheid, en wat anders is, is niet waar. De andersdenkende is nog niet verlicht, of leeft nog in lagere sferen, zit nog vast aan oud denken, is verstard of niet open. Hoe het ook zij, hij zal toch verdwijnen, want in de nieuwe tijd zal blijken dat een dergelijk afwijkend standpunt geen stand houdt.
En zo komen we op de 'alles is OK'-brigade en, nog een stap verder, zij die beweren dat we alles over onszelf afroepen vanwege een of ander aangeboren 'karma':
Leed, pijn, en dood hebben een functie, een plaats of een bedoeling. Ze dienen ergens voor. Als we nog verder gaan, kunnen we zeggen dat al hetgeen gebeurt met de desbetreffende mens zelf te maken heeft, met zijn karma, met zijn bestaan voorheen op aarde. Maar als alles uiteindelijk door het eigen karma veroorzaakt wordt, wat kan een mens dan nog doen? Hij kan enkel alles aanvaarden, pogen te dragen en pogen te veranderen. Hij kan er naar streven creatief met zijn karma om te gaan in de hoop dat hij zo iets van de last zal oplossen. Maar er is in principe geen ruimte meer voor protest en het is niet meer mogelijk te zeggen: het duistere had er niet mogen zijn, of het donker is iets wat ik verwerp. De mens zal moeten aanvaarden dat goed en kwaad relatieve begrippen zijn, dat het kwade een functie heeft en een bedoeling en dat het kwade uiteindelijk iemand helpt om beter te worden. Zo wordt de mens met een zeer zware last opgezadeld. Wie de consequenties van dit alles doordenkt wordt er niet vrolijker van. Het lijkt enerzijds een winst als men denkt een eigen verantwoordelijkheid op zich te kunnen nemen ten aanzien van zaken die door bepaalde vormen van religie buiten de verantwoordelijkheid van de mens waren gehouden, maar anderzijds: de mens is in deze visie voor alles verantwoordelijk.
En zo kom je weer op de totale ontkenning van het materiele, het lichamelijke en grofstoffelijke:
Reïncarnatie is steeds weer een belangrijk onderdeel binnen het New-Agedenken. Begrijpelijk, want het past geheel in het kader van groter willen denken, van evolutie en energie, van ontwikkeling en groei. Maar er zit iets merkwaardigs in. Want elke reïncarnatievisie heeft als consequentie dat men ten aanzien van de mens een onderscheid moet maken tussen datgene wat reïncarneert en wat niet reïncarneert. Het is immers duidelijk dat het lichamelijke van de mens sterft en vergaat; toch moet er iets zijn dat doorgaat en blijvend, ja eeuwig is. Anders gezegd: reïncarnatie veronderstelt dat men het onderscheid accepteert tussen een eeuwig principe en vergankelijk lichaam. Dit eeuwige principe is wezenlijk, het lichaam is niet-wezenlijk, het is iets dat je tijdelijk hebt, dat je als het ware als een kledingstuk aantrekt en dan weer aflegt, waarna je te zijner tijd een nieuw kledingstuk aantrekt.
De consequentie van dit denken is, dat men zich richt op het onvergankelijke; terecht nietwaar, want waarom zou je zo veel investeren in wat voorbijgaand is. Maar er zit hier wel een probleem. Je hebt op niet-holistische wijze een fundamenteel onderscheid aangebracht tussen wezenlijk en niet-wezenlijk, gescheiden, waarbij het niet-wezenlijke niet wordt gezien als onontbeerlijk voor het wezenlijke. Immers, je kunt ook niet-reïncarneren, en eens, als het grote einddoel is bereikt, is reïncarnatie niet meer nodig. Daarbij is de materie, het lichaam dus overbodig geworden. In dit alles zit een afwijzing van de lichamelijkheid, een depreciatie van het concrete materiële bestaan, een devaluatie van het goede leven. Een mens wordt hier niet meer holistisch benaderd, het gaat om zijn eeuwige kern.
Oftewel: de fijnstoffelijke, hogere trilling van de dood als 'bevrijding' uit ons aardse pak met al zijn beperkingen, rechtstreeks afkomstig uit de Luciferiaanse gnostiek:
Een van de tendensen binnen New Age is dat men zich verbindt met de oude gnostiek uit het begin van onze jaartelling. Men ziet zich als een opvolger van deze oude religieuze stroming. In toenemende mate verschijnen er publicaties die zeggen dat gnostiek de ware betekenis biedt van de boodschap van Jezus, en dat deze binnen het nieuwetijdsdenken wordt uitgewerkt. Of dit zo is laat ik hier in het midden. Men gaat overigens wel selectief met de oude gnostiek om. Want die oude gnostiek was in zeer vele gevallen zonder meer dualistisch, dat wil zegen men geloofde dat de ziel van de mens, van goddelijke komaf, gevangen zit in de eeuwige zwarte materie en daaruit bevrijd moet worden. Vandaar dat ascese en lichaamsverachting bij de gnostiek nadrukkelijk aanwezig waren (overigens kon dat in precies het tegenovergestelde omslaan).
De auteur gaat ook in op geforceerd positivisme, wat 'bewustzijn' wordt genoemd:
Aangezien het menselijke bewustzijn in principe eeuwig is, want van goddelijke oorsprong, is het aanwezig in meer dan één leven; het bewustzijn of hoe men het wil noemen gaat van leven tot leven, en bepaalt zo in het ene leven ook weer hoe het andere zal worden. Hier valt dan het woord karma. Het bewustzijn is wat alles bepaalt. Het heeft dus het primaat. Is dat holistisch? Kan één principe zo domineren dat het al de andere wegduwt? Waar is dan nog de harmonie, waar de samenhang?
En dan is er nog het channelen van boodschappen, hetzij van buitenaardsen, hetzij van christelijke figuren:
In veel New-Agekringen bestaat grote interesse voor de bovenzinnelijke wereld. Vooral het verschijnsel van channeling neemt toe, en doet steeds meer mensen in contact komen met die andere wereld en de wezens daaruit. Het probleem is echter dat men hier elke duiding of interpretatie vergeet. Men denkt niet meer, men vraagt zich niets af, men neemt aan wat de ervaring suggereert. Nooit komt de vraag op of dat contact met die andere wereld altijd inderdaad een andere wereld betreft of dat het veeleer iets te maken heeft met de innerlijke krachten in de mens zelf. Een dergelijke benadering wordt als rationalistisch gezien. Nog minder vraagt men zich af, of wat zich aanbiedt ook inderdaad voorgeeft te zijn wat het zegt. Als een mevrouw via channeling bezocht wordt door een entiteit die zegt dat hij de apostel Paulus is, dan is hij ook Paulus, en valt er niet meer aan te twijfelen.
Ten slotte nog het 'Christus-bewustzijn', waar onze opperzwever Panda ooit ook mee op de proppen kwam:
Ten slotte: binnen veel New-Agegroepen wordt gesproken over Jezus en de Christus. ‘De Christus’ is dan één der hoogste manifestaties van het goddelijke, en kan gezien worden als een meester, eventueel leider der goddelijke hiërarchie. Deze leider manifesteert zich van tijd tot tijd op aarde, zo bijvoorbeeld in Jezus van Nazareth.
Hoewel ieder zijn opvatting mag hebben, moeten we wel bedenken dat een dergelijke visie historisch geen enkele grond heeft. In de bijbel, in de tijd van de bijbel en in de oude kerk wordt er zo nimmer over Jezus en de Christus gesproken. Enige historische of bijbelse pretentie kan men in dit opzicht niet hebben. Immers, deze visie is ontwikkeld aan het begin van deze eeuw met name door C.W. Leadbeater. In zijn streven theosofie en christelijk geloof meer met elkaar te verbinden heeft hij deze constructie bedacht. Natuurlijk, men kan hierin geloven, maar het is volstrekt onmogelijk het uit te geven voor een bijbelse visie op Jezus Christus of te poneren dat hier het wezenlijke van de bijbelse boodschap over Jezus gevonden kan worden.
Zie hier ook weer de link met de theosofie, het zal ook eens niet. Kortom: poppenkast voor mensen die nog in de spirituele puberteit zitten!
Mike
